Chảy máu cam là tình trạng khá phổ biến ở trẻ nhỏ, khiến nhiều phụ huynh lo lắng. Mặc dù phần lớn trường hợp không nguy hiểm, nhưng nếu không xử lý đúng cách, trẻ có thể bị mất máu nhiều hoặc tổn thương niêm mạc mũi. Hiểu rõ trẻ nên làm gì khi bị chảy máu cam, nguyên nhân gây chảy máu và cách phòng ngừa sẽ giúp cha mẹ chủ động bảo vệ sức khỏe con em mình. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết, đồng thời hướng dẫn các bước xử lý an toàn và hiệu quả

Nguyên nhân gây chảy máu cam ở trẻ em

Hiểu rõ nguyên nhân là bước đầu tiên để biết trẻ nên làm gì khi bị chảy máu cam:

Nguyên nhân phổ biến

• Khô niêm mạc mũi: Thời tiết hanh khô hoặc trẻ sống trong môi trường máy lạnh lâu có thể làm niêm mạc mũi bị khô, dễ bị tổn thương.
• Chấn thương mũi: Trẻ nghịch ngợm, ngã hoặc dụi mũi quá mạnh.
• Viêm mũi dị ứng hoặc nhiễm trùng: Khi viêm mũi, niêm mạc mũi sưng, mạch máu dễ vỡ.

Nguyên nhân ít gặp nhưng cần lưu ý

• Rối loạn đông máu: Trẻ có bệnh về máu hoặc dùng thuốc làm loãng máu.
• Polyp mũi hoặc khối u mũi: Gây chảy máu tái diễn.
• Các bệnh lý toàn thân khác: Như tăng huyết áp, bệnh gan, hoặc thiếu vitamin K.

Lưu ý: Nếu trẻ chảy máu cam nhiều lần hoặc chảy máu kéo dài hơn 20 phút, cần đưa trẻ đến bác sĩ để kiểm tra.

Trẻ nên làm gì khi bị chảy máu cam?

Khi trẻ bị chảy máu cam, cha mẹ cần hướng dẫn trẻ cách xử lý đúng cách ngay tại nhà, giúp hạn chế mất máu và tránh tổn thương mũi:

Giữ bình tĩnh

Trẻ thường sợ hãi hoặc hoảng loạn khi thấy máu. Cha mẹ cần bình tĩnh, trấn an trẻ và yêu cầu trẻ ngồi thẳng để máu chảy ra ngoài thay vì chảy ngược vào họng.

Ngồi thẳng và hơi nghiêng người về phía trước

• Ngồi thẳng giúp giảm áp lực lên mạch máu trong mũi.
• Nghiêng người về phía trước để máu chảy ra ngoài, tránh chảy vào cổ họng, gây nôn hoặc ho.

Kẹp phần mũi mềm

• Dùng ngón tay cái và ngón trỏ kẹp phần mềm phía dưới mũi (chỗ xương mũi không cứng).
• Giữ trong khoảng 10–15 phút liên tục, thở bằng miệng.
• Tránh thả ra sớm vì có thể làm máu chảy lại.

2.4. Chườm lạnh

• Dùng túi đá hoặc khăn lạnh chườm lên sống mũi giúp thu nhỏ mạch máu, giảm chảy máu.
• Không chườm trực tiếp lên da quá lâu, tránh bỏng lạnh.

2.5. Không dụi hoặc ngoáy mũi

Trẻ không nên dụi hoặc ngoáy mũi trong lúc chảy máu và sau khi cầm máu xong, vì có thể làm vỡ thêm mạch máu nhỏ.

2.6. Giữ yên lặng và nghỉ ngơi

Sau khi máu đã ngừng chảy, trẻ nên nghỉ ngơi, hạn chế vận động mạnh ít nhất 30 phút để mạch máu ổn định.

Khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ

Mặc dù phần lớn chảy máu cam ở trẻ là nhẹ, nhưng cần đưa trẻ đi khám khi có các dấu hiệu sau:

• Máu chảy nhiều, không cầm được sau 20 phút xử lý tại nhà.
• Chảy máu thường xuyên hoặc tái phát nhiều lần.
• Kèm theo các dấu hiệu dễ bầm tím, chảy máu chân răng, mệt mỏi (có thể liên quan đến rối loạn đông máu).
• Trẻ có vết thương mũi nghiêm trọng hoặc nghi ngờ gãy xương mũi.
• Kèm theo sốt cao, đau mũi hoặc dịch mủ, nghi ngờ nhiễm trùng.

Bác sĩ sẽ kiểm tra mạch máu, niêm mạc mũi và các bệnh lý liên quan, đồng thời chỉ định thuốc hoặc can thiệp y tế nếu cần.

Cách phòng ngừa chảy máu cam ở trẻ em

Phòng ngừa luôn tốt hơn chữa trị. Dưới đây là các biện pháp giúp trẻ giảm nguy cơ chảy máu cam:

Duy trì độ ẩm mũi

• Dùng dung dịch xịt muối sinh lý để giữ ẩm niêm mạc mũi, đặc biệt khi thời tiết hanh khô.
• Tránh môi trường quá khô, bật máy tạo ẩm trong phòng ngủ.

Hạn chế ngoáy mũi và va chạm mũi

• Dạy trẻ không ngoáy mũi hoặc chọc tay vào mũi.
• Khi trẻ nghịch ngợm hoặc chơi thể thao, hướng dẫn bảo vệ mũi bằng mũ hoặc đồ che chắn.

Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng

• Cung cấp đủ vitamin C và K giúp tăng sức bền thành mạch máu.
• Đảm bảo trẻ uống đủ nước để giữ niêm mạc mũi không bị khô.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

• Nếu trẻ chảy máu cam tái phát, đưa trẻ khám bác sĩ nhi khoa hoặc tai mũi họng.
• Kiểm tra máu định kỳ nếu nghi ngờ rối loạn đông máu.

Mẹo xử lý nhanh khi trẻ chảy máu cam ngoài nhà hoặc trường học

• Dặn trẻ ngồi xuống, cúi người về phía trước và kẹp mũi.
• Dùng khăn giấy hoặc khăn sạch áp vào phần mũi mềm.
• Thông báo cho giáo viên hoặc người lớn xung quanh nếu cần hỗ trợ.
• Sau khi máu ngừng, rửa sạch mặt và tay để trẻ thoải mái.

Lưu ý: Không đưa trẻ ngửa đầu ra sau, vì máu sẽ chảy xuống họng gây nôn ói hoặc khó chịu.

Kết luận

Chảy máu cam ở trẻ em là hiện tượng phổ biến, thường không nguy hiểm nếu biết xử lý đúng cách và kịp thời. Khi trẻ bị chảy máu cam, việc giữ bình tĩnh, ngồi thẳng, kẹp phần mềm mũi, chườm lạnh và nghỉ ngơi là những bước quan trọng nhất. Đồng thời, cha mẹ cần dạy trẻ không ngoáy mũi, giữ vệ sinh và phòng tránh chấn thương để giảm nguy cơ tái phát.

Nếu chảy máu kéo dài, chảy nhiều hoặc tái phát nhiều lần, hãy đưa trẻ đến bác sĩ nhi khoa hoặc tai mũi họng để được thăm khám. Ngoài ra, giữ độ ẩm mũi, ăn uống đầy đủ vitamin và tạo thói quen vệ sinh tốt sẽ giúp trẻ hạn chế tối đa các trường hợp chảy máu cam.

Việc nắm rõ trẻ nên làm gì khi bị chảy máu cam không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe trẻ mà còn giúp cha mẹ bình tĩnh xử lý và phòng tránh các biến chứng không mong muốn. Trên đây là kỹ năng cần thiết mà Viet Up Academy đã tổng hợp được cho cả gia đình, đặc biệt trong cuộc sống hiện đại, khi cha mẹ thường bận rộn và không thể túc trực bên con mọi lúc.